Alegorya ng Kuweba

(I write fiction very rarely. So, I want to share with you, dear karikna, this modern-day Ilocano adaptation of Plato’s Allegory of the Cave which will be used, along with an English translation, as official piece in a creative storytelling competition. I dedicate this work to fellow journalists who perished in the Maguindanao Massacre on November 23 four years ago and to all other comrades in the profession who perished in their line of noble duty.)

Magandang araw, mga bata. Nakapasok na ba kayo sa isang yungib o kuweba?

Ang kuwento natin ngayon ay tungkol dito.

Sa isang liblib na lugar, may mga naninirahan sa loob ng isang madilim na kuweba.

Malawak ang kuweba subali’t hindi makagala ang mga naninirahan dito. Kasi naman, nakatanikala ang kanilang mga kamay, paa, at leeg mula pagkabata. Ni hindi nga sila makalingon man lang upang tignan ang kanilang mga katabi. Lahat sila ay nakaharap sa dingding ng yungib.

Napakadilim sa loob ng kuweba. Ngunit sa bandang gitna ay may naglalagablab na apoy. Sa bandang dulo naman ay ang lagusan palabas. Sa harap ng apoy ay may mga puppeteer, o ‘yung  mga gumagawa ng iba’t ibang hugis. Katulad nito. (Gagawa ng hugis ng ibon sa pamamagitan ng mga kamay) Ano ito? (Audience: ibon!)

(Pagagalawin ang ibon at gagayahin ang tunog ng ibon) Tama! E ito naman. (Gagawa naman ng hugis ng aso) (Audience: Aso!)

(Pagagalawin ang ibon at gagayahin ang kahol ng aso.)Tama muli. Ang gagaling ninyo! Ngayon, kung may apoy sa gitna ng kuweba at may mga puppet sa harapan nito, ano kaya ang makikita ng mga taong kuweba sa harap ng pader? (Audience: Mga anino!)

Mga anino! Anino ng mga tao, hayop, at kung anu-anong mga bagay.

Ang buong akala ng mga taong kuweba, ang mga nakikita nilang anino sa dingding ay mismong mga tunay na tao, hayop, halaman, at mga bagay. Halimbawa, kapag nakakakita sila ng hugis ng pusa ay hindi nila alam na anino lang pala ‘yun. Para sa kanila, yun na ang totoong pusa. Ang mundo nila ay binubuo lamang ng mga anino. At kuntento na sila dun. Masaya na sila sa kanilang kalagayan.

Hanggang isang araw, ang isa sa mga taong kuweba, na tatawagin nating Pablo, ay may naranasang kakaiba. Lumuwag ang tanikalang nakagapos sa kanyang katawan. Nang makawala siya sa tanikala, lumingon si Pablo at nakita niya ang naglalagablab na apoy. Tumakbo siya patungo dito. Palibhasa at nasanay sa dilim, humapdi ang mga mata ni Pablo nang makita niya ang maliwanag na apoy. Natakot si Pablo kaya’t kumaripas siya ng takbo papalayo. Tumakbo siya hanggang sa makalabas ng kuweba. Tanghaling tapat noon at tirik na tirik ang araw, kaya’t nang tumingala si Pablo sa kalangitan ay tuluyan nang nawala ang kaniyang paningin. 

“Wala na akong makita! Bulag na ako!” sigaw ni Pablo

Ngunit, panandalian lamang pala ang kanyang pagkabulag. Unti-unting nanumbalik ang kanyang paningin, at nagulat siya sa kanyang nakita.

“Wow! Ang ganda ng mga bulaklak… Hmmmm, at kaybango! Makulay pala ito!” Paglingon niya sa kanan, nakita naman ni Pablo ang isang kalabaw. “Ganito pala ang tunay na kalabaw!” wika niya. Tuwang tuwa siya sa kanyang mga nakikita. Nabatid ni Pablo na may totoong mundo pala na lubos na mas maganda kaysa sa mundo ng anino sa loob ng yungib.

Habang patuloy na nagmamasid-masid si Pablo, may tumigil na tricycle sa kanyang harapan. Muli, natuwa siya. “Wow, ganito pala ang tunay na driver at ang tunay na tricycle!” Manghang-mangha si Pablo.

“Ano, sasakay ka ba o hindi?” Tanong ng iritableng driver. “Sasakay po, manong?” tugon ni Pablo. “Saan mo gustong pumunta?” tanong muli ng drayber. “Sa river po manong, maganda rin siguro doon,” sagot ni Pablo na gustong gustong makapunta sa isang tunay na ilog. “Sige, dobliem ton ah?” sabi ng drayber. At sumakay na si Pablo sa tricycle.

Ngunit hindi sa ilog dinala ng drayber si Pablo, kundi ay sa Riverside, isang meriendahan sa Batac. Doon, nakakita si Pablo ng tunay na empanada. Tuwang tuwa siya! “Ganito pala ang kulay ng empanada,” naibulalas niya. At natikman ni Pablo ang tunay na longganisa, tunay na itlog, tunay na monggo at papaya sa loob ng empanada. “Ang sarap pala talaga ng tunay! Nangingibabaw!”

Ang saya-saya ng ating bida. Naalala ni Pablo ang mga kasamahan niya sa loob ng kuweba. “Dapat ay makalabas na rin sila,” wika niya. Kaya’t bumalik siya sa kuweba upang kalagan ang kaniyang mga kasama at palabasin sila sa yungib.

“Mga kasama, hindi pala ito ang tunay na mundo! Napakaganda at napakakulay pala sa labas ng kuweba!”

Hindi natuwa ang kanyang mga kasama. Bagkus ay nainis pa sila. “Tumigil ka nga, istorbo ka!” Huwag kang maingay diyan at may dumaraang magandang babae (guapong lalake)!”

“Hindi yan totoo! Puppet lang ‘yan! Anino lang ‘yan!,” paliwanag ni Pablo.

Sa kagustuhan niyang makalabas din ng kuweba ang kanyang mga kasamahan, kinalagan niya ang tanikala ng mga ito.

Ngunit nang makalag ang tanikala ng mga taong kuweba ay lalo silang nagalit. “Nababaliw ka na, Pablo! Sinungaling ka! Niloloko mo kami!”

Hindi. Totoo ang sinasabi ko. Masaya talagang lumabas sa tunay na mundo. Andoon ang mga tunay na tao, tunay na hayop, tunay na halaman, tunay na mga gamit, at iba pa. Try niyo.

Hindi talaga naniwala ang mga taong kuweba. Puno ng poot, tumayo sila at pinagtulung-tulungan nilang tadyakan, suntukin, at hampasin ang walang labang si Pablo hanggang siya ay madurog at masawi.

Pagkatapos ay bumalik sa pagkakaupo ang mga taong kuweba, humarap silang muli sa dingding ng yungib, muling ikinabit ang kanilang mga tanikala, at patuloy na nagmasid sa mga anino.