Skip to main content

Dumanonka, kammanurat: Agpadata

Daytoy ti dulangko; daytoy ti umokko


Dumanonka, kabsat, wen, sumrekka
Sapay ta masarakam ti
Pussuak iti karayan a rangtayan
Ti binerras ti masangal
Ti obra-maestra
Bileg ti pluma kenka
A mangtiliw ipus ti ayat
Ti pannakaduktal ti nagtawataw
A mutia ti amianan.

Saanak a nanglipat –[kas panangipapanmo]
Ti ramutko intukit ti dakilang ugat
Ti Tapao – ti Sta Romana ti arapaap
No ti kappiam ket wen
Kappiak met ta agpadata
Laeng a nakaawit iti sangasakruy
A balikas ti kasaba – ti kasabak met
A magna iti lansangan
Uray iti nagsasapalan
Dagiti naruay a Tomas
Ken Pedro.

Ti duadua uray da umsi
Sagpaminsan a sumilud iti baet

No adda patiem a sarusar wenno
Agamang isu ti pempenko ti tagipagay
[awan ti ibona] ngem ayatda a namsek
iti sileng ken sudi ti nakayanakak
a mangpaspasantak iti sinilong iti Ilocos
a bin-i ti panagagawa a makiani.

no ibilangmo a ti panagmula
ken panangyuna ti maysa a banag
ken mangitugkel ti bin-i iti kinelleng
nadam-eg a daga, isu: teddek – isu munmon
isu pondador – ti mangyusat
iti desdes dagiti ganggannaet
ken immay makipagindeg
nagaon kenka dagita, ngem, ti kunak

bay-am a ti panawen
ti saksita a saan a sika wenno siak
ti ukom, wenno ti nakaabungot a babai

ti aramid a daliasaten
isuda ti panangikasaba ti sao
ti samtoy – ni Ilokano-
ti kayumanggi a gurong
ammom: dapandapan latta ni Cruzado Juan XIII
nabatad ti kattukong; labig nga annangana
agtartarikitik ti tudo ti agsapa, uray iti
agmatuon, dagiti agligsay
nga agapura ti panagmula

umayka, pagayam
ipakaunak: pumpunnuam ti kinamintalon
ta agraraep latta padak a mannalon
iti kinelleng
aggipinto latta ti tukit
ti amin a panawen
agtubonto ti warsi ti binukel
dayta saluyot sab-ok ti nalabaga a daga

dapaganta pay ti dulang
daytoy ti libadura ti panagdenna [manen]
kalpasan ti adu a kalgaw
daytoy ti sangasudo a basi ti ayat
iti sagumbi ti panangrabii

ammok, ammom, sidap ti pluma
a mayasideg iti adu a kayaw ti nakaparsuaan
riniwriwto a balikas ti ipussuak
ti barukong tapno
mayurit ti sudi ken ladawan ti paraiso
dagiti nagtawataw ken nagtagisaing.

ditoy met la a karayan ti
nagdiram-osan da Laconsay, Reyes, Padua
Bragado, Bulong, Macugay,
La Julian, Raras, Agcaoili, Basuel,
Lazaro, Cortes, Raquel, Tabin,
Tugade iti man Nakem, ti Gumil

Ta inawitda met ti nagan ti kappia
Para kadagiti agmulmula ti saluyot
Iti kainaran ti Ewa, Waipahu,

Bassit usit ti umokko
Dayta pilaw iti paraangan
Siboganna ti sampaga ti orkidia
Euphorbia ken masetas a tinagtagibi
Dagiti naallumamay a ramay ni kasimpungalan.

Muyong met a bassit
Adda pul-oy-pal-id ti puyupoy
Nagsulian a yepyepenna ti ridep
Ni CJ, ti umuna nga apokok a lalaki
Saringit dagiti saringit-Cruzado,
ubbak iti agsapa, aldaw
Agmatuon kem malem
Iti kanta nga awanan rima
Ti kansionko nga awanan sonata

Ket danggayan ti panagsala
Nga awanan iti tokar ken musika
Ngamin, ti kantak: duayya
Ken lullaby ti agaw-awir iti saringit
Ti biag ken silpo dagiti panagbaniaga
Ken panagtawataw iti sirok
Ti langit: ubbak manen ti sagibsib:
Lia a sakruyko iti agmalem
iti lallay, iti binotelia a gatas silpo ti biag.

Nalpasen ti sentenario a daton
Dagiti nagtagipalang ken nagkalupi
Linaga a way ken bungsot ti magi

Umayen ti sabali a panagsangal iti sangariwriw
A balabala dagiti nagtagipluma,
dagiti de kampanilia
A sirib ti puli ni malalaki iti Ilocos;
uray idiay Kandong
Kasta met dagiti nagpakada iti
Puerto Salomague
Sinakruyda ti nga iliw, dagiti segga
Ken pannakigasanggasat

itan

nayanaken ti Baro a henerasion
ti kired ken duri ti sabali a siglo
ken ti umay a sentenario
bunga dagiti nagbunga
ken bin-i dagiti sabali a bin-i
dagiti kapanagan iti biag

kablaawanka, pagayam, no ti giwang
ti napalabas sika ti “sabali a Moses”
wenno “baro a Bucaneg”
a mangtignay kuerdas ti naisaluket a kutibeng
ken makanta manen dagiti kundiman ni ayat
ket dayta narung-o a pluma, luaanna iti nalaus
a ragsak dagiti nawingiwingan a manuskrito.

sagrapemto man ti ridep ket iti nabiag
a tagainep mariingam ti maysa a kinapudno
ditoy saanka a ganggannaet
ta Ilocos met ditoyen iti isu met la nga init
iti sabali a disso ken panawen
saankanto a maila, ammok:
obra maestra ti yawidmo
iti nabileg a pakasaritaan.

Sarindaniw ni Amado I. Yoro

Man of the Year Poetry Award, Gumil Filipinas 2007

Comments

Popular posts from this blog

Free dormitories eyed for Nueva Era students in LC, Batac

 Nueva Era mayor Aldrin Garvida By Dominic B. dela Cruz ( Staff Reporter) Nueva Era , Ilocos Norte—The municipal government here, headed by Nueva Era mayor Aldrin Garvida is planning to establish dormitories in the cities of Laoag and Batac that will exclusively cater to college students from the said cities. “Sapay la kuma ta maituloyen iti mabiit tay ar-arapaapen tayo ken iti munisipyo a maipatakderan kuma dagiti annak tayo a college students nga agbasbasa idiay siyudad iti Batac ken Laoag iti libre a dormitoryo a bukod da ngem inggana nga awan pay ket an-anusan mi paylaeng nga ibaklay kenni apo bise mayor iti pagbayad da iti kasera aggapu iti bukod mi a suweldo malaksid dagitay it-ited iti munisipyo ken iti barangay nga stipend da kada semester, ” Garvida said.    Garvida added that the proposed establishment of dormitories would be a big help to the students’ parents as this would shoulder the expenses of their children for rent and likewise they would feel more secured

Empanada festival: A celebration of good taste and good life

By Dominic B. dela Cruz & Leilanie G. Adriano Staff reporters BATAC CITY—If there is one thing Batac is truly proud of, it would be its famous empanada-making business that has nurtured its people over the years. Embracing a century-old culture and culinary tradition, Batac’s empanada claims to be the best and tastiest in the country with its distinctive Ilokano taste courtesy of its local ingredients: fresh grated papaya, mongo, chopped longganisa, and egg. The crispy orange wrapper and is made of rice flour that is deep-fried. The celebration of this city’s famous traditional fast food attracting locals and tourists elsewhere comes with the City Charter Day of Batac every 23 rd  of June. Every year, the City Government of Batac led by Mayor Jeffrey Jubal Nalupta commemorate the city’s charter day celebration to further promote its famous One-Town, One Product, the Batac empanada. Empanada City The Batac empanada festival has already become an annua

P29 per kilo rice sold to vulnerable groups in Ilocos region

BBM RICE. Residents buy rice for only PHP29 per kilo at the NIA compound in San Nicolas town, Ilocos Norte province on Sept. 13, 2024. The activity was under a nationwide pilot program of the government to sell quality and affordable rice initially to the vulnerable sectors. (Lei Adriano) San Nicolas , Ilocos Norte —Senior citizens, persons with disability, and solo parents availed of cheap rice sold at PHP29 per kilogram during the grand launching of the Bagong Bayaning Magsasaka (BBM) Rice held at the National Irrigation Administration compound in San Nicolas, Ilocos Norte province on Sept. 13, 2024. “ Maraming salamat Pangulong Ferdinand R. Marcos Jr. sa inyong pagmamahal sa Region 1 lalong-lalo na sa bayan namin sa San Nicolas,” said Violeta Pasion, a resident Brgy.   18 Bingao in this town. The low-priced grains were sourced from the National Irrigation Administration’s (NIA) contract farming with irrigators' association members in the province. Along with Pasion, Epi